Wydarzenia na dębie w woj. łódzkim w sezonie 2023

W naszym gnieździe bocianów czarnych w maju roku 2023 wykluły się 4 pisklęta. Niestety, pierwsze zginęło 17 maja pośrednio wskutek ataku puszczyka na Ferminę, a drugie porwał jastrząb 5 dni później. Na straży był oczywiście dorosły  bocian, jednak drapieżnik okazał się sprytniejszy, szybszy, doświadczony... obniżył lot i porwał największe młode. Pozostały dwa.

6.06.2023 większy pisklak ma już 22 dni, a mniejszy 20 dni. W tym wieku pisklęta są już zwykle zostawiane bez opieki. Teraz jednak Florentino i Fermina3 dobrze wiedzą, że jastrząb może pojawić się w każdej chwili i opóźniają zostawienie piskląt. Mogą tak zrobić, gdyż mają tylko dwa pisklęta do wykarmienia. Jednak potrzeby pokarmowe piskląt będą coraz większe i rodzice wkrótce będą musieli zaryzykować - podsumowuje prof. Zieliński.   

16.06.2023 o 21:01:56 jastrząb ponownie zaatakował gniazdo naszych bocianów czarnych. Gniazda pilnowała Fermina, ale była odwrócona tyłem do piskląt, w efekcie za późno zauważyła nadlatującego drapieżnika i jastrząb porwał drugie już pisklę.

Błyskawicznie zanurkował z ofiarą w krzaki rosnące pod gniazdem. Fermina rzuciła się w dół za jastrzębiem, ale jastrząb czując na karku pogoń porzucił pisklę i błyskawicznie odleciał w głąb lasu. Fermina szybko zorientowała się, że nie dopadnie jastrzębia i wróciła na gniazdo pilnować ostatnie pisklę. Później jastrząb wrócił do swojej ofiary i częściowo ją zjadł. Ale pod gniazdem po posiłku jastrzębia został tylko puch, trochę krwi i powyrywane przez jastrzębia pióra. Widocznie resztkami pisklęcia, pozostałymi po posiłku jastrzębia, musiał zająć się jakiś lądowy drapieżnik – lis lub pies. 

Na gnieździe zostało najmłodsze pisklę z całej czwórki. Miało pewne szanse przeżycia, głównie zależące od tego jak głodny będzie jastrząb w kolejnych dniach. Jastrząb ten okazał się być wyjątkowo doświadczonym, szybkim i sprytnym myśliwym. Nie ma możliwości zabezpieczenia gniazda bociana czarnego przed atakami jastrzębia. Poza tym, jeśli chcemy oglądać prawdziwe życie lasu musimy pogodzić się z tym, że jastrząb jest rodzimym drapieżnikiem naszych lasów i w takim razie jest pełnoprawnym mieszkańcem naszych lasów. Co więcej, las z drapieżnikami to las prawdziwy, a nie udawany. A nasza transmisja pokazuje właśnie życie prawdziwego lasu, a nie zwierzyńca, choć zrozumiałe jest, że wiele osób wolałoby oglądać idylliczny obraz przyrody. Ale taki sielankowy obraz przyrody to bajka, przekłamanie i fikcja. Rzeczywistość to ciągła walka o przeżycie, zdobycie pokarmu, gniazda i partnera do rozrodu. I taką surową rzeczywistość pokazuje nasza transmisja.

Całe szczęście – ostatni pisklak przetrwał i 3 lipca 2023 r. został wyposażony w obrączkę i loger, a imię wybrane przez obserwatorów stało się oficjalnym. W tym roku z gniazda na dębie wyleci FERNANDO!

Relacja z obrączkowania:

W sezonie lęgowym 2023 w lasach RDLP w Łodzi ornitolodzy z Uniwersytetu Łódzkiego wspólnie z leśnikami z RDLP w Łodzi zaobrączkowali 25 piskląt bociana czarnego w 9 gniazdach, co daje średnią wartość 2,78 piskląt na parę z sukcesem rozrodczym. Pisklęta były obrączkowane w następujących nadleśnictwach: Bełchatów, Grotniki, Kutno, Piotrków, Poddębice, Smardzewice i Złoczew. Ponadto 9 piskląt zostało wyposażonych w logery GPS/GSM. Najwięcej było gniazd z trzema pisklętami, ale warto zauważyć, że w dwóch gniazdach były aż cztery pisklęta, co w warunkach Polski środkowej nie zdarza się często. Były jednak również gniazda z jednym pisklęciem i w efekcie średnia liczba piskląt na gniazdo jest na poziomie średniej wieloletniej. 

Ważne daty:

31.03.2023 -prawdopodobny przylot bocianów

9.04.2023 - pierwsze jajo 3:35:19

12.04.2023 - drugie jajo 23:43:31

14.04.2023- trzecie jajo 23:00

16.04.2023- czwarte jajo 22:10

14.05.2023- 4:44 klucie pierwszego maluszka, 7:00 klucie drugiego maluszka

15.05.2023- 8:36:40 klucie trzeciego maluszka

17.05.2023-5:17 klucie czwartego maluszka

17.05.2023-utrata maluszka z powodu ataku puszczyka

23.05.2023- atak jastrzębia i porwanie pisklaka

16.06.2023-21:01 drugi udany atak jastrzębia, strącenie młodego z gniazda

3.07.2023-Obrączkowanie Fernando: https://youtu.be/0HTMS06dy8k

23.07.2023-Pierwszy lot Fernando: https://youtu.be/AEiORcBU68M

15.07.2023- Fermina widziana ostatni raz w gnieździe 11:13

6.08.2023-Florentino widziany ostatni raz w gnieździe 12:45

07.08.2023-Fernando widziany ostatni raz w gnieździe 10:35: https://youtu.be/X9EH9HuiW54

Odlot naszego Fernando:

Logery, czyli wieści z bocianiej podróży dzięki lokalizatorom GPS

Tymczasem nasze młode bociany, które wyleciały z gniazda online w roku 2022 regularnie pokazują swoje pozycje. Figo zimował 4990 km od gniazda (największa odległość w linii prostej) w południowo-wschodnim Czadzie i północno-wschodniej Republice Środkowoafrykańskiej. Z Afryki po zimowaniu wyleciał 18.04.2023 i jak na razie cały czas przebywa w Turcji. Najbliżej rodzinnego gniazda (1420 km) znalazł się 26.05.2023. Doleciał wtedy nad Morze Marmara, ale po kilku dniach wrócił w głąb Turcji. Aktualnie żeruje nad rzeką Seydi, 40 km na południe od miasta Eskisehir w Turcji. 

Fago zimowała 4640 km od gniazda (największa odległość w linii prostej) w południowo-wschodnim Sudanie i północno-zachodniej Etiopii. Z Afryki po zimowaniu wyleciała 19.04.2023. Azję opuściła 25.04.2023 przelatując nad cieśniną Bosfor. Najbliżej rodzinnego gniazda (450 km w linii prostej) znalazła się 7.05.2023. Doleciała wtedy do Parku Narodowego Hortobagy, chroniącego pusztę na Wielkiej Nizinie Węgierskiej. Później cofnęła się około 200 km do Rumunii. Aktualnie żeruje pomiędzy miastami Oradea i Arad w Rumunii.  

W roku 2024 Figo i Fago na wiosnę i latem będą już szukały dla siebie miejsca do rozrodu w Polsce, a jeśli wszystko pójdzie dobrze będą mogły przystąpić do rozrodu w roku 2025. 

Figo i Fago lato 2023 spędzają w Rumunii i na Węgrzech. Figo z Turcji wyleciał w połowie czerwca i koczował w delcie Dunaju w Rumunii, robiąc sobie jedynie krótkie wycieczki wzdłuż Dunaju w Rumunii i za Dunaj na Ukrainę. Figo najbliżej (489 km) Polski był 16.07.2023. Natomiast do Morza Czarnego najbliżej miał 4.07.2023. Od plaży Morza Czarnego dzieliła go wtedy odległość zaledwie 4,3 km. Fago wyleciała z Turcji pod koniec kwietnia i od razu poleciała na Węgry, gdzie do tej pory koczuje w dolinie Cisy. Robi jedynie krótkie wycieczki do Rumunii.  Najbliżej Polski była 18.06.2023. Z okolic Tokaju na Węgrzech do szczytu Opołonek w Bieszczadach miała 122 km. 

Teraz (10.08.23) nasze bociany rozpoczynają wędrówkę do Afryki po swoich pierwszych letnich wakacjach w Europie.

Czekajcie na wieści!

Fascynujący, cenny pod względem naukowym i edukacyjnym, materiał z obserwacji gniazd, na bieżąco jest zamieszczany na profilu RDLP w Łodzi w Serwisie Facebook: www.facebook.com/LasyPanstwoweLodz/

Bociany Czarne Online (aktualna transmisja od kwietnia do września oraz archiwalne filmy), archiwalne fragmenty z gniazda, relacje - dostępne są bezpośrednio na Youtube: https://www.youtube.com/RDLPwLodzi

Czego dowiedzieliśmy dzięki projektowi do tej pory?

Kiedy zaczynaliśmy nasz projekt nie wiadomo było z całą pewnością, gdzie zimują bociany czarne wyklute w Polsce – istniało jedynie kilka pojedynczych doniesień o ptakach znalezionych lub zestrzelonych w Ugandzie, Etiopii i Egipcie. Teraz wiemy, że europejskie bociany czarne generalnie zimują w Afryce na południe od Sahary. Jak pokazały logery (GPS), większość bocianów czarnych z Polski wędruje na zimowanie  do Afryki wschodniej i środkowej szlakiem wschodnim – przez  Bliski Wschód. Część ptaków leci jednak na zimowanie do Afryki szlakiem zachodnim – przez Cieśninę Gibraltarską.

W 2016 r. kamery naszej transmisji po raz pierwszy zarejestrowały atak jastrzębia na pisklęta bociana czarnego. Jastrząb trafił na listę naturalnych wrogów bociana czarnego – co potwierdziło się niestety znowu w 2020 r. kiedy straciliśmy w wyniku ataku jastrzębia jedno z piskląt Florentina i Ferminy.

Dzięki obserwacjom online dużo dowiedzieliśmy się na temat tego jak wygląda proces tworzenia się pary lęgowej, jaki jest udział samca i samicy w wysiadywaniu jaj oraz późniejszym karmieniu czy strzeżeniu piskląt, stopień przywiązania bocianów do konkretnych gniazd, jak przebiega wzrost piskląt i ich wylot z gniazda.

Wiemy też, że młode bociany nie wędrują razem – wkrótce po opuszczeniu gniazda stają się są niezależne. To tylko niektóre informacje jakie możemy zbierać dzięki obserwacji bocianiego gniazda.

O biologii jego okresu lęgowego wiadomo było do niedawna bardzo niewiele, tymczasem poznanie biologii gatunku jest kluczowe dla odbudowy stanu populacji. Dzięki ochronie, wysiłkom leśników i badaczy, udało się stworzyć tym ptakom warunki do gniazdowania i aktualna liczebność gatunku w Polsce wynosi 1400-1600 par.

Nie tylko online

Od 2020 r. RDLP w Łodzi objęła opieką sponsorską bociany czarne, które przebywają w Miejskim Ogrodzie Zoologicznym w Łodzi. Na terenie ogrodu stanęła tablica z informacją o gatunku i projekcie Bociany Czarne Online.

W 2021 r. powstał mural bociana czarnego przy ul. Orlej 3 w Łodzi. Była to inicjatywa Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Łodzi i Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, a do projektu dołączył Bank Ochrony Środowiska S.A. Mural bociana czarnego w centrum miasta ma propagować wiedzę o wciąż mało znanym bocianie czarnym. Wierzymy, że odegra ważną rolę edukacyjną i zachęci łodzian, a także turystów do pogłębiania wiedzy o tym gatunku. Mural to wyraz współpracy środowiska naukowego z Lasami Państwowymi, jak również podkreślenie realnego wkładu w badania nad tym gatunkiem i program ochrony bociana czarnego w Polsce.